A UNED de Ourense preséntanos o Laboratorio de Innovación en Humanidades Dixitais

Beatriz Tejada, co-directora do laboratorio

Dende a UNED de Ourense subliñan a importancia de aproveitar as vantaxes da unión das novas tecnoloxías coas Humanidades, así xorde o Laboratorio de Humanidades Dixitais da UNED/UNED (LINHD), froito da necesidade das facultades de Filoloxía, Filosofía e Xeografía e Historia de aproveitar ao máximo as potencialidades das novas tecnoloxías, co apoio da Biblioteca da Sede Central e da ETS de Enxeñería Informática. O Laboratorio non só impulsa o uso das tecnoloxías nas áreas de coñecemento de Humanidades, senón que tamén impulsa a difusión e presenza das Humanidades en toda a sociedade, fomentando o coñecemento do relato e a crítica como elemento vertebrador do pensamento social, servindo de porta aberta á difusión das diferentes expresións artísticas e culturais.
Beatriz Tejada Carrasco co-dirixe este servizo (LINHD) xunto a Salvador Ros Muñoz, director, e profesor da Escola Técnica Superior de Enxeñería Informática, e cun equipo integrado por Rafael Pastor Vargas, director da ETSII, Sagrario Aznar Almazán, decana da Facultade de Xeografía e Historia; Rubén Chacón Beltrán, decano da Facultade de Filoloxía; Jesús Zamora Bonilla, decano da Facultade de Filosofía e Isabel Calzas González, directora da Biblioteca da UNED/UNED.
Como se traduce e se focaliza dende un punto de vista empresarial? Pois contar con estas infraestruturas dixitais vinculadas ás Humanidades impulsaría o uso da Intelixencia Artificial (IA) en linguas, permitindo múltiples saídas: tradución automática; clasificación de documentos; recoñecemento de documentos; elaboración de guías turísticas baseadas en IA; creación de roteiros turísticos baseados en textos; chatbot turístico; axudantes artificiais en museos, arquivos; aplicacións educativas de axuda ao estudante (Ibooks, libros intelixentes...); identificación de entidades nomeadas; creación de museos e exposicións virtuais; recomendadores ou análise de sentimentos con múltiples aplicacións (márketing e vendas).
Outro factor moi relevante no caso do Laboratorio é a difusión dos seus resultados. Se falamos das humanidades, ten un dobre motivo pois contribúe a un mellor coñecemento da sociedade en todas as súas facetas artísticas e sociais, así como a responsabilidade de xerar un polo intelectual accesíbel a todos os sectores da sociedade. O procesamento de texto ten unha gran aplicación en diversos sectores produtivos e é un dos elementos fundamentais para o uso das novas tecnoloxías de asistentes como Alexa, Siri e Google. As técnicas máis empregadas para a introdución de novos produtos están relacionadas co Machine Learning, Deeplearning, Data Science e Big Data. Ao ser o procesamento de texto unha das liñas de investigación, permite abordar problemas similares desde diferentes linguas (galego, eúscaro, catalán, castelán, etc.)
O uso de técnicas de Intelixencia Artificial aplicado a linguas require de ferramentas que permitan avanzar nesta área (Corpus anotados; Modelos da linguaxe: Spacy, Word Embedding: valores preprocesados das palabras dun idioma: BERT)
A finalidade deste Laboratorio é: ser un polo de atracción cultural e social para fomentar o espírito crítico e contribuír ao coñecemento dos diferentes relatos da sociedade; dotar de infraestruturas tecnolóxicas aos grupos de investigación das áreas de humanidades; fomentar a creación de equipos interdisciplinares de investigación impulsando a competitividade; converterse en referencia e medio de difusión de actividades relacionadas coas Humanidades Dixitais a través da comunidade científica; formar a investigadores, estudantes e profesionais que traballan en institucións GLAM (bibliotecas, arquivos, museos) para poder levar adiante proxectos de Humanidades Dixitais; impulsar o acceso aberto aos contidos de investigación
O Laboratorio de Innovación en Humanidades Dixitais da UNED/UNED foi recoñecido como Clarin-K center xunto con dous centros da UPF e a UPV, constituíndo o primeiro Knowledge Center dunha ERIC-European Research Infrastructure Consortium en España. O LINHD tamén colabora coa Infraestrutura de Investigación Dixital en Artes e Humanidades DARIAH, que busca mellorar e desenvolver a investigación dixital de Humanidades en Europa, e participa no proxecto Time Machine,que pretende preservar as entidades culturais europeas mediante o uso da tecnoloxía.
Un dos seus principais proxectos é POSTDATA ERC Starting Grant, unha plataforma dixital desenvolvida no marco do programa Horizonte 2020, que permite comparar tradicións poéticas empregando tecnoloxías da web semántica.